9 πράγματα που δε γνωρίζεις για το σίδηρο

1. Ο χαμηλός σίδηρος στις εξετάσεις αίματος ΔΕ σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι έχουμε σιδηροπενία. Η χαμηλή φερριτίνη (αποθήκες) ναι.
2. Η χρόνια σιδηροπενία έχει επιπτώσεις στο χαρακτήρα! Μπορεί να μας κάνει ευερέθιστους, με δυσκολία στη συγκέντρωση και προβλήματα μνήμης. Επίσης, είναι αιτία για το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών και για συχνή κεφαλαλγία.
3. Οι φακές και το συκώτι ΔΕΝ είναι η καλύτερη πηγή σιδήρου. Ούτε το σπανάκι. Γενικά ο μη ζωικός σίδηρος, όπως αυτός που βρίσκεται στα όσπρια, δεν απορροφάται καλά, ενώ το συκώτι είναι γεμάτο χοληστερίνη και δεν πρέπει το καταναλώνουμε συχνά. Καλύτερη πηγή είναι το κόκκινο κρέας (όχι από πουλερικά) 2-3 φορές την εβδομάδα. Άλλες υγιεινές και λιγότερο γνωστές πηγές σιδήρου είναι οι σταφίδες και γενικά τα αποξηραμένα φρούτα, το κακάο, η μαύρη σοκολάτα, το μπρόκολο, τα οστρακοειδή, οι λιαστές ντομάτες, κάποιοι ξηροί καρποί όπως τα κάσιους. Δυστυχώς στην Ελλάδα ακούμε ΣΥΝΕΧΩΣ από ασθενείς ότι τρώνε κόκκινα πράγματα για «να κάνουν αίμα» με πιο δημοφιλή το χυμό ρόδι και το κόκκινο κρασί!
4. Ο καφές και το τσάι ελαττώνουν την απορρόφηση σιδήρου. Το ίδιο και τα γαλακτοκομικά. Αν παίρνουμε σκευάσματα σιδήρου σε συνδυασμό με τέτοιες τροφές είναι σα να πετάμε τη μισή δόση.
5. Ο υπερβολικός σίδηρος κάνει κακό. Ο οργανισμός μας δεν έχει αποτελεσματικό σύστημα αποβολής του σιδήρου. Δηλαδή οι μεγάλες δόσεις δε μπορούν να «μεταβολιστούν». Η δηλητηρίαση με σίδηρο, για παράδειγμα σε μικρά παιδιά που κατανάλωσαν κατά λάθος μεγάλη ποσότητα από ταμπλέτες σιδήρου είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη έως και θανατηφόρος. Αν παίρνουμε σίδηρο στα τυφλά, δηλαδή χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί ότι η αναιμία μας είναι σιδηροπενική μπορεί να συμβεί υπερφόρτωση του οργανισμού με σίδηρο. Ο σίδηρος είναι ένα μέταλλο τοξικό σε μεγάλες δόσεις, τόσο για το πεπτικό σύστημα αν ληφθεί από το στόμα, όσο και για τα κύτταρα μέσα στα οποία σχηματίζονται ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (οξείδια του σιδήρου). Την πιο μεγάλη επίπτωση από την τοξική του δράση έχουν ασθενείς με μεσογειακή αναιμία που μεταγγίζονται συχνά. Για να προληφθούν καταστρεπτικές επιδράσεις στην καρδιά, το συκώτι και το πάγκρεας γίνεται προληπτικά θεραπεία αποσιδήρωσης με χηλικούς παράγοντες.
6. Στη γενική εξέταση αίματος η σιδηροπενική αναιμία ομοιάζει με το στίγμα της μεσογειακής (πιο σωστά: ετερόζυγος β-μεσογειακή αναιμία), το οποίο είναι σχετικά συχνό στη χώρα μας. Είναι μεγάλο λάθος να ξεκινάει σίδηρος χωρίς μέτρηση φερριτίνης σε υπόχρωμες- μικροκυτταρικές αναιμίες, διότι εκτός του ότι δε θα έχει κανένα αποτέλεσμα, είναι βλαπτικός για άτομα που έχουν φυσιολογική φερριτίνη. Η ήπια αναιμία της ετερόζυγης β-μεσογειακής δε χρειάζεται καμία θεραπεία.
7. Η σιδηροπενία παρεμβαίνει στην εξέταση που λέγεται ηλεκτροφόρηση της αιμοσφαιρίνης. Με άλλα λόγια αν μια γυναίκα προ της εγκυμοσύνης υποβληθεί σε τυπικό έλεγχο για στίγμα μεσογειακής, μπορεί να βρεθεί αρνητική ψευδώς. Πάντα διορθώνουμε τη φερριτίνη πριν από έλεγχο για ετερόζυγο β-μεσογειακή αναιμία, δηλαδή δίνουμε σιδηροθεραπεία αν χρειάζεται.
8. Βασικές αιτίες αποτυχίας σιδηροθεραπείας είναι η συνεχιζόμενη απώλεια αίματος, για παράδειγμα έντονη αιμορραγία στην έμμηνο ρύση και η κακή απορρόφηση από το πεπτικό σύστημα. Συχνά υποκρύπτεται γαστρίτιδα από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού που πρέπει να αντιμετωπίζεται.
9. Σε ακραίες περιπτώσεις η αναπλήρωση του σιδήρου μπορεί να γίνει παρεντερικά, με ενδοφλέβια χορήγηση. Έχει μάλιστα το πλεονέκτημα της εφάπαξ χορήγησης. Με αυτό τον τρόπο μία η δύο χορηγήσεις ανά έτος αρκούν για τη διόρθωση της σιδηροπενίας σε άτομα που δε μπορούν να πάρουν σκευάσματα από το στόμα λόγω δυσανεξίας ή που η μακροχρόνια λήψη έχει αποτύχει λόγω αποδεδειγμένης δυσαπορρόφησης.

Επιστροφή στο Blog